Biblioteka
NAD BUGIEM WE WŁODAWIE. Historyczny i kulturowy portret miasta i mikroregionu, pod redakcją Małgorzaty Kołacz-Chmiel i Renaty Lesiakowskiej, Lublin 2024.
Krzysztof Latawiec, Artur Górak, Jarosław Krajka, Customs District Chiefs and Customs District Auditors in teh Kingdom of Poland 1851-1914 (1918), Lublin 2023, 325 ss., ISBN 978-83-64857-38-6, DOI: 10.36121/LGK_custom.PL.01.2024.01
Profesor Adam Kersten 1930-1983. Uczony. Nauczyciel. Człowiek, pod red. Dariusza Kupisza, Lublin 2023, 124 ss., ISBN 978-83-64857-37-9, DOI: 10.36121/Kersten.01.2023.12
Krzysztof Latawiec, Artur Górak, Jarosław Krajka, Naczelnicy okręgów celnych i inspektorzy rewirów celnych w Królestwie Polskim w latach 1851–1914 (1918), Lublin 2023, 284 ss., ISBN 978-83-64857-33-1,
DOI: 10.36121/LGK_custom.01.2023.09
Krzysztof Latawiec, Artur Górak, Jarosław Krajka, Dyrektorzy komór celnych w Królestwie Polskim w latach 1851–1914 (1918), Lublin 2023, 785 ss., ISBN 978-83-64857-34-8,
DOI: 10.36121/LGK_custom.02.2023.09
Krzysztof Latawiec, Artur Górak, Jarosław Krajka, Naczelnicy niższych organów administracji celnej w Królestwie Polskim w latach 1851–1914 (1918), Lublin 2023, 786 ss., ISBN 978-83-64857-35-5,
DOI: 10.36121/LGK_custom.03.2023.09
Oddzielić katolicyzm od polonizmu. Tajne memorandum Aleksandra Muchanowa, 1871 rok, oprac. A. Górak, Lublin 2022, 171 ss, ISBN 978-83-64857-28-7
Belliculum Diplomaticum V Lublinense pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Belliculum Diplomaticum to wspólna inicjatywa ośrodków lubelskiego i toruńskiego (Zakładu Archiwistyki Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej i Zakładu Źródłoznawstwa i Edytorstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika) poświęcona problematyce nauk o dokumencie, kancelarii i archiwum. Nazwa nawiązuje do słynnych „bellorum diplomaticum”, które legły u zarania dyplomatyki.
W dniach 11–12 czerwca 2013 r. odbyła się w Lublinie kolejna konferencja z tego cyklu – Belliculum Diplomaticum V Lublinense pt. „Problematyka badań nad dokumentem, kancelarią oraz archiwum a pogranicze kulturowe między Wschodem i Zachodem Europy”. Konferencja, stawiała sobie za cel określenie katalogu najważniejszych problemów badawczych, przed którymi stoją badacze dziejów dokumentu, kancelarii i archiwów oraz innych dyscyplin, zainteresowani szeroko rozumianym kontekstem cywilizacyjnym, kulturowym, prawnym, społecznym itp. powyższych zjawisk na obszarach stanowiących pogranicze kulturowe – dziedzictwo łacińskiej i bizantyńskiej dyplomatyki, a szczególnie tradycji rosyjskich, sowieckich, zachodnioeuropejskich i różnych historiografii narodowych. Organizatorzy przede wszystkim mieli na uwadze pogranicze kultur dokumentowo-kancelaryjno-archiwalnych rozumianych m.in. jako ważna część kultury prawno-administracyjnej. Chodziło także o szersze konteksty tych fenomenów, z badaniem kultury pisma włącznie. Program konferencji zweryfikowała i zmodyfikowała praktyka.
Dla realizacji idei konferencji było ważne aby wspomniane zagadnienia, przy uwzględnieniu regionalnej specyfiki, można było badać na jednej podstawie teoretycznej. Jednak żeby do takiego zbliżenia doszło konieczna jest wymiana doświadczeń. Bez niej integracja nauk o dokumencie, kancelarii i archiwum nie będzie możliwa.
Prace, które weszły w skład niniejszego tomu w większości nie powstały na podstawie referatów wygłoszonych na Belliculum Dilomaticum Lublinense. Przede wszystkim do publikacji zaproszono Katedrę Dokumentoznawstwa kierowaną przez prof. Tatjanę Bykową ze słynnego Instytutu Historyczno-Archiwalnego w Moskwie, oraz kilku innych autorów. W efekcie środek ciężkości przesunął się w stronę dyplomatyki ery biurokracji. Zachodzące w tym czasie przemiany w zakresie organizacji i realizacji władzy w znacznym stopniu unifikują Europę. Do tego stopnia, że nie jest już uzasadnione doszukiwanie się podziału na dwie tradycje dyplomatyczne. Zarówno Imperium Rosyjskie, jak potem Związek Sowiecki i Federacja Rosyjska, mimo różnic ideologicznych, a nawet deklarowanej niechęci do wartości europejskich, niezwykle intensywnie zapożyczają i adaptują technikę władzy a w tym jej podstawowe narzędzie – dokument. Poparcie tej tezy znajdziemy w szeregu artykułów zamieszczonych w tym tomie. Co ciekawe nawet prace, w których expressis verbis wyraża się kontynuowanie rodzimych tradycji, swoją treścią przeczą tym deklaracjom. Taki stan rzeczy jest niestety powszechny i charakterystyczny dla zjawiska zamykania się autorów w obrębie rodzimych historiografii. Tymczasem opisywane procesy, zjawiska a nawet formy mają swoją „zagraniczną” genezę i rozwijają się w szerszym, niż krajowy, kontekście a zachodząca integracja nauk o dokumencie, szczególnie w badaniach zjawisk noszących znamię długiego trwania („long durée”) stale dowodzi skuteczności metod dyplomatyki dla źródeł z epoki biurokracji.
W publikacji zastosowano układ chronologiczny, ale odwrócony – od czasów najnowszych do średniowiecza. W ten sposób uwypuklając jeszcze naturalną optykę człowieka patrzącego w przeszłość. Pewnym odstępstwem jest zamieszczenie na początku dwóch przetłumaczonych artykułów podsumowujących rozwój ukraińskiej dyplomatyki wieków średnich i nowych.
Artur Górak
| Andrij Błanuca (Instytut Historii Ukrainy, Narodowa Akademia Nauk Ukrainy), Dyplomatyka ukraińska postsowieckiej epoki: transformacja pierwszego dziesięciolecia, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 9-20 |
| Dmytro Waszczuk (Instytut Historii Ukrainy, Narodowa Akademia Nauk Ukrainy), Współczesna dyplomatyka ukraińska: teoria, praktyka i metodologia, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 21-28. |
| Людмила Николаевна Мазур (Уральский Федеральный Университет), Документ как элемент информационной среды общества, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 29-42. |
| Wanda Roman (Uniwersytet Mikołaja Kopernika), Współczesna, globalna przestrzeń kultury dokumentacyjnej, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 43-58. |
| Małgorzata Szabaciuk (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Dyplomatyka cyfrowa jako narzędzie badania dokumentu pogranicza Wschodu i Zachodu Europy, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 59-70. |
| Юлия Михайловна Кукарина (Российский Государственный Гуманитарный Университет), Делопроизводство в органах местного самоуправления Российской Федерации (вопросы современной регламентации и практики), [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 71-82. |
| Marek Konstankiewicz (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Zróżnicowanie kulturowe jako kontekst funkcjonowania dokumentacji w administracji publicznej II Rzeczypospolitej, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 83-95. |
| Лада Руслановна Париева (Российский Государственный Гуманитарный Университет), Особенности систем документации военных ведомств антибольшевистских правительств России (1918-1920 гг.), [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 95-104. |
| Елена Александровна Скрипко (Российский Государственный Гуманитарный Университет), Материалы фонда Николая Михайловича Кулагина, как источник по истории организации охраны природы в России (1917-1930), [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 105-114. |
| Сергей Посохов (Харьковский Национальный Университет), Уставы университетов Российской империи ХІХ века, как законы и как символы, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 115-130. |
| Амбарцумян Каринэ Размиковна, Булыгина Тамара Александровна (Северо-Кавказский федеральный университет), Oбраз «другого» в текстах «своих» и «чужих» «кавказцев» XIX века: опыт сравнения, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 131-146.
127_Ambracumian, Bułygina_Belliculum diplomaticum V Lublinense |
| Artur Górak (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Między strukturalnym a planowym grupowaniem dokumentów. Geneza wykazu akt w Imperium Rosyjskim, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 147-160. |
| Mariusz Kulik (Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk), Dokumentacja sprawozdawcza armii rosyjskiej na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 161-172. |
| Анастасия Юрьевна Конькова (Российский Государственный Гуманитарный Университет), Делопроизводство губернских канцелярий Российской империи во второй половине XIX века, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 173-184. |
| Светлана Александровна Глотова (Российский Государственный Гуманитарный Университет), Складывание системы распорядительной документации в России в XIX – начале XX вeков, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 185-196. |
| Євген Чернецький (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Дрібношляхетський архів на Правобережній Україні в ХІХ столітті (на прикладі Федкевичів з Київської губернії), [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 197-204. |
| Alicja Kulecka (Uniwersytet Warszawski), Pomiędzy Francją, Prusami i Rosją. Dokument w Królestwie Polskim (1815-1867), [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 205-224. |
| Paweł Wolnicki (Akademia Jana Długosza), W stronę państwa prawnego. Dobrowolne umowy o zamianę dziesięciny w Królestwie Kongresowym, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 225-238. |
| Андрій Кобилянський (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Доведення дворянського походження київськими земянами в першій третині ХІХ століття. (на прикладі родин герба Драґо-Сас), [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 139-257. |
| Hadrian Ciechanowski (Archiwum Państwowe w Toruniu), Między istnieniem a nie istnieniem. Metryka Koronna Stanisława Leszczyńskiego, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 257-268. |
| Людмила Посохова (Харьковский Национальный Университет), Акты православных коллегиумов Украины XVIII века: «западная» традиция и имперские реалии, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 269-284. |
| Виктория Дмитриевна Назарова (Российский Государственный Гуманитарный Университет), Развитие правовой регламентации работы с обращениями граждан, с XVI века по настоящее время, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 285-294. |
| Adam Moniuszko (Uniwersytet Warszawski), Ochrona prawnokarna i odpowiedzialność urzędników – wybrane aspekty funkcjonowania kancelarii ziemskich na Mazowszu w latach 1588-1648, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 295-308. |
| Татьяна Александровна Быкова (Российский Государственный Гуманитарный Университет), Приказное делопроизводство XVII века – первый шаг к управлению документами в России, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 309-318. |
| Lenka Martínková (Jihočeská univerzita v Českých Budějovicích), „Ad mandatum domini marchionis Nicolaus, prothonotarius“. Markraběcí úředník a stopy jeho činnosti v pozdně středověké střední Evropě, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 319-334. |
| Magdalena Biniaś-Szkopek (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Wpływ polityki ruskiej książąt piastowskich na przemiany dokumentu w Polsce doby dzielnicowej, [w:] Belliculum Diplomaticum V Lublinense, pt. Dokumenty, kancelarie i archiwa między Wschodem i Zachodem Europy. Praca zbiorowa z okazji 35-lecia archiwistyki w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, red. Artur Górak i Małgorzata Szabaciuk, Lublin 2014, s. 335-349. |
| Źródła i literatura |
Artur Górak, Kancelaria Gubernatora i Rząd Gubernialny Lubelski (1867 – 1918). Studium administracyjne i prozopograficzne, Lublin-Radzyń Podlaski 2006, 342 ss., ISBN 8392144694
ang.: Governor’s Office and Lublin Province Government (1867-1918). Administrative and prosopographic study.
ros.: Канцелярии Люблинского Губернатора и Люблинскоe Губернскоe Правлениe (1867-1918). Студиум административное и просопографическое
